فلسفه به زبان ساده
زمانی بود که آدم‌ها از شنیدنِ نام فلسفه هم وحشت داشتند؛ به‌نظرشان فلسفه سخت و پیچیده بود و هرکسی نمی‌توانست با آن ارتباط برقرار کند. این تصور، چندان هم اشتباه نبوده و نیست. هنوز هم اگر سری به کتابهای تخصصی فلسفه بزنیم با اصطلاحات و مفاهیم سنگینی رو‌به‌رو می‌شویم اما در سال‌های اخیر، رمان های فلسفی توانسته‌اند پلی بین ادبیات و فلسفه ایجاد کنند و مخاطب‌های داستانی را با فلسفه آشتی بدهند. در اینجا میخواهیم به مفهوم کلی فلسفه، به نقل از رمان دنیای سوفی اثر یوستین گردر بپردازیم.
"بسیاری از مردم هرکدام،یک سرگرمی دارند.بعضی سکه قدیمی یا تمبر خارجی جمع میکنند، برخی به کاردستی مشغول میشوند، دیگران در اوقات فراغت به ورزش می‌پردازند.
گروهی از کتاب خواندن لذت میبرند. ولی ذوق مطالعه آنها بسیار باهم متفاوت است.عده ای فقط روزنامه یا چیزهای فکاهی میخوانند، جمعی رمان دوست دارند، مابقی هم چه بسا خواندن کتابهای ستاره شناسی،طبیعت وحشی یا کشفیات علمی را ترجیح میدهند.
آیا چیزی هست که همه به آن علاقمند باشیم؟ آیا چیزی هست که مربوط به همه-صرفنظر که کی هستند و کجای جهان زندگی میکنند - باشد؟
مهمترین چیز در زندگی چیست؟ اگر این سوال را از کسی بکنیم که سخت گرسنه است، خواهد گفت غذا. اگر از کسی بپرسیم که از سرما دارد میمیرد، خواهد گفت گرما و...
ولی هنگامی که این نیازهای اولیه برطرف شد - آیا چیزی میماند که انسان بدان نیازمند باشد؟ فیلسوفان میگویند بلی.
به عقیده آنها آدم نمی‌تواند فقط دربند شکم باشد. البته همه خورد و خوراک لازم دارند. البته که همه محتاج محبت و مواظبت اند. ولی از اینها که بگذریم یک چیز دیگر هم هست که همه لازم دارند، و آن این است که بدانیم ما کیستیم و در اینجا چه میکنیم؟
علاقه به اینکه بدانیم ما کی هستیم امری تصادفی چون جمع کردن تمبر نیست. جوینده این مطلب در بحثی شرکت میکند که با پیدایش بشر بر کره زمین آغاز شد و هنوز ادامه دارد."
تلاش برای تأمل و تفکر درباره اینکه ما کی هستیم و سوال های بنیادی ازاین دست، ماهیت اصلی فلسفه است. یکی از دستاوردهای تفکر فلسفی، علم و فناوری است که زندگی بشریت را به کلی دگرگون ساخت.
می‌شود گفت علاقه و شوق به مطالعه‌ی رمان فلسفی در ایران، با کتاب دنیای سوفی اثر نویسنده‌ی نروژی یوستین گردر شروع شد. گردر، استاد فلسفه بود و به‌دنبال راهی ساده و آسان برای انتقال مفاهیم فلسفی به دانشجوهایش! گوردر هرچه بیشتر جستجو می‌کرد، کم‌تر به نتیجه می‌رسید تا اینکه خودش دست به کار شد و رمان دنیای سوفی را نوشت.
ماجرای دختری 15 ساله به نام سوفی که بسیار باهوش و دغدغه‌مند است. بحث‌های مهمی با دوستان و اطرافیانش دارد و به‌طور اتفاقی یک روز که از مدرسه برمی‌گردد با نامه‌ای در صندوق پست خانه مواجه می‌شود که خطاب به او نوشته شده‌است!
این نامه‌های ادامه‌دار، او را با سوال‌های مهم فلسفی درگیر میکند و در هرنامه نقشه‌ی راهی برای یافتن جواب، مقابل سوفی گذاشته می‌شود.
دنیای سوفی را می‌توان رمانی درباره‌ی تاریخ فلسفه دانست که به ساده‌ترین زبان ممکن روایت شده‌است. بعضی از سرفصل‌های کتاب دنیای سوفی عبارتند از:
• سقراط: هرکس که بداند که نداند از همه داناتر است
• افلاطون: آرزوی بازگشت به قلمرو روح
• ارسطو: سازمان‌دهنده‌ای موشکاف که می‌خواست مفاهیم ما را روشن کند
• قرون وسطا: فرق است میان راه را تا نیمه رفتن با راه را خطا رفتن
• اسپینوزا: خدا خیمه‌شب‌باز نیست
• هگل: آنچه عقلی است ماندنی است
• مارکس: شبحی بر اروپا سایه افکنده
• داروین: کشتی حامل ژن بر پهنه زندگی
• فروید: تمایلات زشت و خودخواهانه‌ای در او پدید آمده بود
• انفجار بزرگ: ما نیز ذراتی از ستارگانیم
دنیای سوفی را حسن کامشاد ترجمه کرده و توسط نشر نیلوفر وارد بازار کتاب شده‌است!