سوئیفت چیست؟
کلمه سوئیفت (SWIFT)، مخفف عبارتی رایج در دنیای تراکنش‌های مالی است که در این مقاله به مفهوم آن به زبان ساده می‌پردازم.
سوئیفت که با کلمات اختصاری SWIFT شناخته می‌شود، در واقع مخفف Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication یا جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی است که این سیستم پس از اتمام جنگ جهانی دوم به سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد. در واقع سوئیفت شبکه‌ای برای انتقال پول بین بانکی در سطح جهانی است. با استفاده از این شبکه می‌توانید وجه خود را در سیستمی امن و مطمئن به هر کجای دنیا ارسال کنید.
به صورت ساده تر با یک مثال می‌توان این طور تصور کرد که سوئیفت سفری است از یک فرودگاه به مقصد فرودگاه دیگر. به خوبی می‌دانید که همیشه امکان سفر بصورت مستقیم به مقصدی وجود ندارد و گاهی ممکن است لازم باشد با استفاده از پرواز دیگری بین شهر‌ها و یا کشور‌ها سفر نمایید. سوئیفت نیز همین راهکار را دارد. پول از کشوری به کشوری دیگر انتقال می‌یابد، اما بطور کلی این کار با همکاری بانک‌های واسطه انجام می‌شود.
در حقیقت کاری که سوئیفت انجام می‌دهد، به جای آن که پولی را منتقل کند، با بهره گیری از کدینگ‌های سوئیفت دستور پرداخت به حساب بانک‌ها و موسسه‌های مالی ارسال می‌کند. سوئیفت توانست شماره حساب‌های بانکی بین المللی یا IBAN (آی بن) و کدینگ شناسایی بانکی یا BIC (بیک) را استاندارد نماید. اکنون اداره و مالکیت بیک بر عهده سوئیفت است. به عبارتی سوئیفت قادر است در کمترین زمان بانکی را شناسایی کرده و با حفظ امنیت انتقال را انجام دهد.
تاریخچه سوئیفت
سوئیفت نام موسسه‌ای است که در سال ۱۹۷۳ و به واسطه‌ی حمایت ۲۳۹ بانک از ۱۵ کشور جهان در کشور بلژیک به ثبت رسید و تمامی حقوق مالکیتی آن متعلق به بانک‌های عضو آن است. موسسه سوئیفت موظف است با استفاده از خدمات متنوع خود، تمامی نیاز‌های مالی بانکی و موسسات مالی را در سراسر دنیا پشتیبانی کند.
سوئیفت، یک شبکه امن را مهیا می‌سازد که به بیش از ۱۰ هزار موسسه مالی در ۲۱۲ کشور مختلف اجازه می‌دهد اطلاعات تراکنش‌های مالی یکدیگر را ارسال و دریافت کنند. پیش از آن که شبکه سوئیفت شروع به کار کند، بانک‌ها و موسسات برای انتقال پول به سیستمی به نام تلکس (TELEX) متکی بودند. سیستم تلکس برای زمانه‌ای که تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت بود، کند به شمار می‌آمد و امنیت لازم را نداشت.
ورود ایران به سوئیفت
در سال ۱۳۶۴ کارشناسان بانک مرکزی بررسی‌های اولیه را برای عضویت بانک‌های ایرانی در سوییفت انجام دادند، ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت‌های اساسی‌تر این عضویت به تعویق افتاد. در سال ۱۳۶۹ و پس از پایان جنگ، بانک مرکزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانک‌های تجاری به منظور عضویت در سوییفت کرد. پس از طی دوره بررسی عضویت، در اواخر سال ۱۳۷۰ و پس از هماهنگی‌های لازم با بانک‌های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانکی ایران توسط بانک مرکزی به سوییفت ارائه شد. در آذرماه ۱۳۷۱ عضویت بانک مرکزی به همراه پنج بانک تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در پذیرفته شد.
مزایای سوئیفت
- دسترسی جهانی
شبکه سوئیفت به صورت ۲۴ ساعته و بدون هیچ محدودیت زمانی، در تمامی بانک‌ها و موسسات و در اقصی نقاط جهان در دسترس است و خدمات با کیفیت ارائه می‌دهد.
- طراحی بر اساس رویه‌های استاندارد
در ارائه خدمات سوئیفت در تمام دنیا از یک زبان واحد استفاده می‌شود. همین امر موجب کاهش هزینه‌های عملیاتی و کاهش خطا‌های احتمالی در آن می‌شود.
- سرعت
در صورتی که فرستنده و گیرنده پیام به صورت هم زمان در شبکه سوئیفت آنلاین باشند، ارسال و دریافت پیام کمتر از چند ثانیه زمان خواهد برد.
- امنیت
سیستم سوئیفت از امنیت بسیار بالایی برخوردار بوده و تمامی نقل و انتقال‌های مالی در بستری امن و به دور از دسترس افراد غیر مجاز انجام می‌پذیرد.
- قابل اطمینان
این سیستم فوق العاده کم اشتباه بوده و به گفته خود سوئیفت، این سیستم درصد قابل اطمینانی سیستم ۹۹.۹۹ را دارا میباشد، چرا که از بدو تاسیس این سیستم، حتی یک پیام سوئیفتی هم مفقود نشده است.
- هزینه ارسال پیام
هزینه ارسال پیام در سیستم سوئیفت به صورت کاراکتری محاسبه می‌شود و هر چه تعداد پیام‌های ارسالی شما بیشتر باشد، هزینه هر پیام ارزانتر حساب می‌گردد.
کارمزد اجرای یک پیام سوئیفتی در مقایسه با یک پیام تلکسی، یک دوم الی یک سوم میباشد، زیرا در این فرآیند از نیروی انسانی استفاده نمی‌شود و به همین دلیل هزینه ارسال پیام در سیستم سوئیفت نسبت به بقیه سیستم‌ها کمتر و ارزانتر میباشد.
کاربران شبکه سوئیفت
اکثر اعضای سیستم سوئیفت، بانک‌ها هستند؛ ولی این سیستم مورد استفاده بسیاری از کسب و کار‌های دیگر نیز قرار می‌گیرد که عبارتند از:
- کارگزاران مالی و دلالان کارگزاری سهام
- سیستم‌های تصفیه (clear)
- شرکت‌های حقوقی، موسسات مالی غیر بانکی و غیره.
برخی از زمینه‌های فعالیت خدمات شبکه سوئیفت، شامل حواله‌های بانکی، پرداخت‌ها، صورتحساب‌های بانکی، معاملات و تبدیلات ارز، بروات وصولی، اعتبارات اسنادی، معاملات سهام بین بانک‌ها، گزارش مالی حساب‌ها وصورتحساب‌ها میباشد.علاوه بر پیام‌های عملیات بانکی، شبکه سوئیفت، اخبار واطلاعات دیگری را نیز دراختیار اعضاء می‌گذارد.
کد سوئیفت
سوئیفت کد (Swift Code) یک علامت انحصاری برای شناسایی بانک‌ها میباشد.
این کد از ۸ الی ۱۱ کاراکتر تشکیل شده و زمانی که ۸ کاراکتره میباشد فقط بانک عامل مشخص شده و شعبه آن معلوم نیست.
۴ کاراکتر اولین کد معرف بانک میباشد که فقط از حروف هستند. دو کاراکتر بعدی معرف کشور بانک است.
دو کاراکتر سوم موقعیت مکانی بانک را مشخص می‌کنند و در آخر سه کاراکتر باقیمانده کد شعبه بانک است که بدون این سه کاراکتر هم کد سوئیفت تکمیل میباشد، ولی برای اطلاعات بیشتر می‌توان این ۳ کاراکتر را گذاشت و به صورت انتخابی است.
انواع پیام‌های مالی سوئیفتی
پیام‌های گروه ۱:
- دستور پرداخت‌ها و چک‌ها
پیام‌های گروه ۲:
- نقل و انتقال‌های بین بانکی
پیام‌های گروه ۳:
- مبادله‌های ارزی
پیام‌های گروه ۴:
- وصولی‌ها
پیام‌های گروه ۵:
- بورس و اوراق بهادار
پیام‌های گروه ۶:
- فلز‌های گرانبها و سندیکا‌ها
پیام‌های گروه ۷:
- چک‌های مسافرتی
پیام‌های گروه ۸:
- صورتحساب‌ها و مدیریت وجوه