انحصار چند جانبه یا Oligopoly
در این مقاله یکی از موضوعات جالب در علم اقتصاد را خدمت دوستان معرفی خواهم کرد و به صورت جزئی ویژگی‌های این موضوع را بررسی خواهم کرد. در این مقاله عناوین زیر به صورت موردی بررسی شده است.
- انحصار چند جانبه یا Oligopoly چیست؟
- مفهوم انحصار چند جانبه؟
- چه شرایطی انحصار چند جانبه را را امکان پذیر می کند؟
- چرا انحصارات چند جانبه پایدار هستند؟
Oligopoly چیست؟
انحصار چند جانبه یک بازار با تعداد کمی بنگاه اقتصادی در بازار است که هیچ یک از آنها نمی‌تواند دیگران را از نفوذ قابل توجه در بازار باز دارد. حد بالای دقیقی برای تعداد بنگاه‌های اقتصادی در انحصار چند جانبه وجود ندارد، اما تعداد آنها باید به اندازه کافی کم باشد که اقدامات یک شرکت بطور قابل توجهی بر سایر شرکت‌ها تأثیر بگذارد.
مفاهیم کلیدی
- انحصار چند جانبه زمانی است که تعداد کمی از شرکت‌ها، به صراحت یا ضمنی، برای محدود کردن تولید و یا تعیین قیمتها، برای دستیابی به بازده بالاتر از حد عادی، رقابت می‌کنند.
- عوامل اقتصادی ، قانونی و فناوری می تواند در شکل گیری و نگهداری یا انحلال الیگوپولی ها نقش داشته باشد.
- مشكل عمده ای كه الیگوپولی‌ها با آن روبرو هستند مسئله زندانی است كه هر یك از اعضا با آن روبرو هستند كه هر یك از آنها را به تقلب ترغیب می كند.
- سیاست‌های دولت می‌تواند رفتارهای الیگوپولیستی را کم یا زیاد کند و شرکت‌های اقتصادی مختلط معمولاً برای راه‌های محدود کردن رقابت به دنبال رفتار دولت هستند.
مفهوم Oligopoly
الیگوپلی های تاریخ شامل تولید کنندگان فولاد، شرکت‌های نفتی، راه آهن، تولید تایر، فروشگاه‌های مواد غذایی و غیره است. نگرانی اقتصادی و حقوقی این است که یک الیگوپلی می‌تواند ورود تازه واردان را به بازار مسدود کند، سرعت نوآوری را کُند و قیمتها را افزایش دهد، همه این موارد به مصرف کنندگان آسیب می‌رساند. بنگاه‌های اقتصادی در یک الیگوپولی قیمتها را تعیین می‌کنند، چه به صورت دسته جمعی - در یک کارتل - یا تحت هدایت یک شرکت، به جای اینکه قیمتها را از بازار بگیرند. بنابراین حاشیه سود بیشتر از رقمی است که در یک بازار رقابتی وجود دارد.
شرایطی که انحصار چند جانبه را امکان پذیر می کند
شرایطی که وجود الیگوپولی‌ها را امکان پذیر می‌کند شامل هزینه‌های بالای ورود به بازار یا هزینه‌های سرمایه ای، امتیاز حقوقی (مجوز استفاده از زمین برای راه آهن) و بسترهایی است که با مشتریان بیشتر ارزش کسب می‌کند (مانند رسانه‌های اجتماعی). تحول جهانی فناوری و تجارت برخی از این شرایط را تغییر داده است: به عنوان مثال تولیدات دریایی و ظهور "مینی کارخانه‌ها" بر صنعت فولاد تأثیر گذاشته است. در فضای برنامه‌های نرم افزاری، مایکروسافت با راه اندازی Google Docs هدف قرار گرفت، که گوگل این اقدام را با استفاده از سود موتور جستجوگر وب خود تأمین کرد.
چرا انحصارات چند جانبه پایدار هستند؟
یک سوال جالب این است که چرا چنین گروهی پایدار است؟ شرکت‌ها باید مزایای همکاری را نسبت به هزینه‌های رقابت اقتصادی در نظر بگیرند، سپس توافق کنند که رقابت نکنند و در عوض در مورد مزایای همکاری توافق کنند. شرکت‌ها گاهی اوقات روش‌های خلاقانه ای برای جلوگیری از ظاهر شدن قیمتها مانند استفاده از مراحل ماه پیدا کرده اند.
رویکرد دیگر این است که شرکت ها از یک بنگاه رهبر شناخته شده پیروی کنند. وقتی رهبر قیمتها را افزایش می دهد ، دیگران نیز پیروی خواهند کرد.
مسئله زندانی
مشکل اصلی این شرکت‌ها این است که هر شرکت انگیزه ای برای تقلب دارد. اگر همه شرکت‌های درگیر در الیگوپولی موافقت کنند که به طور مشترک عرضه را محدود کرده و قیمت ها را بالا نگه دارند، هر یک از شرکت‌ها با شکستن توافق قرارداد فروش سایر شرکت ها، تجارت قابل توجهی را از سایرین به دست می آورند.
نظریه پردازان بازی، مدل هایی برای این سناریوها ساخته اند که نوعی مسئله زندانیان را تحلیل می‌کند. وقتی هزینه‌ها و منافع متعادل شود به طوری که هیچ شرکتی نمی‌خواهد از این گروه جدا شود ، برای تعادل های بزرگ ، حالت تعادل نش در نظر گرفته می شود که می تواند با شرایط قراردادی یا بازار ، محدودیت های قانونی ، یا روابط استراتژیک بین اعضای الیگوپولی که مجازات کلاهبرداران را مجاز می سازد ، حاصل شود.
شرکت های دارای الیگوپولی بیش از اینکه برای انجام این کار به نیروهای بازار آزاد اعتماد کنند ، از تنظیم قیمت ، تعیین قیمت ها به صورت جمعی یا تحت هدایت یک شرکت در گروه بهره مند می شوند.
سخن آخر
جالب است بدانید كه مشكل اصلی حفظ شرایط الیگوپولی، هماهنگی اقدامات بین خریداران و فروشندگان در بازار شامل شکل گیری مسئله زندانیان و بازی‌های تَبانی مربوطه است که با گذشت زمان تکرار می شوند. در نتیجه، بسیاری از عوامل سازمانی مانند اجرای قراردادها، فرهنگ سازی و سیاست گذاری صحیح اقتصادی و تسهیل و توسعه اقتصاد در بازار به کاهش ایجاد مسئله زندانیان در بین فعالان بازار به طور بالقوه به تشویق و استمرار سیاست‌های الیگوپولی کمک می‌کنند.
دولت ها بعضی اوقات با قوانین تعیین قیمت با الیگوپولی‌ها مخالفت می‌کنند. با این حال، یک کارتل می‌تواند قیمت را اصلاح کند اگر بیش از حد ممکن یا به برکت دولت کار کند
اوپك يكي از اين نمونه هاست، زيرا اين شركت يك كارتل از كشورهاي توليد كننده نفت است و هيچ اختياری ندارد. متناوباً ، در اقتصادهای مختلط ، الیگوپولی ها اغلب سیاست های مطلوب دولت را دنبال می کنند و تحت قانون یا حتی نظارت مستقیم بر آژانس های دولتی فعالیت می‌کنند.