در چه شرایطی ایام مرخصی، شامل حقوق نمی شود؟
بر طبق قانون کار، برای تمامی کارمندان مشمول قانون کار، مرخصی استحقاقی با حقوق در نظر گرفته می‌شود؛ اما با این وجود، برخی از مواقع هم تمام مرخصی‌ها مشمول دریافت حقوق نمی‌شوند. به این نوع مرخصی، مرخصی بدون حقوق می‌گویند.
ممکن است که افراد، جدای از مرخصی‌های استحقاقی و استعلاجی خود، نیاز به ترک محل کار پیدا کنند. بر طبق قانون، قرارداد کارگرانی که جدای از مرخصی‌های استحقاقی، ترک کار کرده باشند، تا زمان بازگشت به کار در حالت تعلیق قرار می‌گیرد. اما با توجه به انواع مرخصی‌های موجود در قانون‌کار، تنها مرخصی‌هایی مشمول حقوق و مزایا نمی‌شوند که شرایط خاصی داشته باشند.
بنابراین ما تصمیم گرفتیم که در این مطلب، شرایط و موارد مهم درباره محاسبه حقوق ایام مرخصی را به شما ارائه کنیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که چند دقیقه از وقت خود را برای مطالعه این متن صرف کنید.
مرخصی چیست و چه انواعی دارد؟
تمامی کارگران و کارمندان ممکن است که در طول ساعت‌های کاری، نیاز به ترک کار و رسیدگی به کارهای شخصی خود پیدا کنند؛ بنابراین داشتن حق مرخصی برای هر کارمند و کارگر هم ضروری است. مرخصی زمانی است که کارفرما به کارگر اجازه می‌دهد که برای مدت معلوم، محل کار خود را ترک کند. مرخصی‌های موجود برای کارمندان و کارگران، شامل مرخصی‌های با حقوق و بدون حقوق می‌شود که متناسب با نیاز کارگران است. در ادامه به معرفی برخی از انواع مرخصی می‌پردازیم:
1.مرخصی استحقاقی
یکی از انواع مرخصی‌های سالیانه برای تمام کارمندان مشمول قانون کار، مرخصی استحقاقی است. در این مرخصی، فرد بدون کسر حقوق، از مرخصی استفاده می‌کند. در پایان ماه هم حقوق آن مدت زمان را دریافت می‌کند. مدت زمان این مرخصی در هر ماه 2.5 روز و معادل 26 روز در سال است. از طرفی کارگرانی که از حق مرخصی استحقاقی خود استفاده نکنند، می‌توانند 9 روز از آن را به عنوان مانده مرخصی برای سال بعد ذخیره کنند. البته برای آشنایی با قوانین مرخصی استحقاقی، میتوانید از مشاور قانون کار هم کمک بگیرید.
2. مرخصی استعلاجی
مرخصی استعلاجی نوعی مرخصی در قانون کار است که برای معالجه بیماری‌ها، به کارمندان و کارگران داده می‌شود. این مرخصی در وهله اول باید به دست سازمان تامین اجتماعی تایید شود و مدت زمان آن را هم پزشک معین می‌کند.
مدت زمان مرخصی استعلاجی جزو سوابق فرد حساب می‌شود و حداکثر زمان آن برای کارگران، 4 ماه است؛ اما در صورت صلاحدید پزشک، این زمان به 1 سال هم می‌رسد یا به دلیل صعب‌العلاج بودن بیماری، کارگر بازنشسته می‌شود. توجه کنید که تمام مدت زمان مرخصی استعلاجی، پرداخت حقوق ایام مرخصی باید انجام شود.
3. مرخصی ساعتی
این مرخصی، یکی از زیر مجموعه‌های مرخصی استحقاقی است؛ چرا که ساعت‌های مرخصی گرفته شده، جزو مرخصی‌های استحقاقی فرد محسوب می‌شود. مدت زمان مرخصی ساعتی با توجه به شرکت‌های مختلف، به شکل خاص تعیین می‌شود. اما اگر مرخصی‌های ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی در ماه باشد، کارفرما می‌تواند آن را به عنوان مرخصی بدون حقوق حساب کند.
4. مرخصی بارداری و زایمان
بر طبق قانون، زنان باردار می‌توانند به مدت 9 ماه از مخصی زایمان استفاده کنند. همچنین همسران زنان باردار هم 2 هفته مرخصی اجباری جدای از مرخصی‌های استحقاقی خود دارند. از طرفی در طول این مدت، حقوق و مزایا هم به فرد تعلق می‌گیرد.
5. مرخصی ازدواج
برای کارگران بیمه شده در حال ازدواج، مرخصی 3 روزه ازدواج وجود دارد. البته فرد می‌تواند از مرخصی استحقاقی خود هم جدای از مرخصی ازدواج استفاده کند. در مرخصی ازدواج هم حقوق فرد و مزایای قانونی دیگر پرداخت می‌شود.
6. مرخصی بدون حقوق
اگر درخواست مرخصی کارگر در بین موارد قبلی نباشد و مرخصی‌های استحقاقی فرد هم تمام شده باشد، مرخصی بدون حقوق به آن تعلق می‌گیرد. مرخصی بدون حقوق اغلب برای انجام کارهای شخصی مانند سفر و مشکلات زندگی است و در طور آن کار به حالت تعلیق در می‌آید. برای آشنایی با تمامی موارد درباره مرخصی بدون حقوق، میتوانید از مشاوره قانون کار تلفنی کمک بگیرید.
در چه صورت مرخصی شامل حقوق نمی شود؟
در حالت کلی، اگر مرخصی فرد جزو موارد ذکر شده در قسمت قبلی باشد، حتما باید برای آن فرد مرخصی با حقوق در نظر گرفته شود. اما در برخی از شرایط‌ها، مرخصی کارمند بدون حقوق است و هیچ مزایایی در این مدت به آن تعلق نمی‌گیرد. این شرایط شامل موارد زیر هستند:
· اگر مرخصی‌های استحقاقی فرد تمام شده باشد؛ اما کارمند در شرایط خاصی قرار گرفته است و نیاز به مرخصی دارد.
· در صورتی که فرد مرخصی 4 ماهه استعلاجی خود را استفاده کرده است؛ اما با وجود عدم تایید بیماری به عنوان بیماری صعب‌العلاج، کارمند به همان دلیل ابتلا به بیماری، نیاز به مرخصی بیشتر داشته باشد.
· فرد کارمند به دلیل همراهی با همسر برای کار در خارج از محل کار، مجبور به ترک کار شود.
· کارمند برای ادامه تحصیل، نیازمند مرخصی بیشتر باشد. البته این شرایط، برای همه افراد صدق نمی‌کند؛ چرا که حتما باید مدارک مربوط به ادامه تحصیل را ارائه کند.
توجه کنید که بر اساس ماده 6 آیین نامه اجرایی مرخصی بدون حقوق، جایگاه کاری فرد کارمند تا پایان مرخصی بدون حقوق به همان شکل قبل باقی می‌ماند؛ اما فقط حقوق به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. از طرفی طبق ماده 40 آیین نامه مرخصی، حفظ جایگاه کارمندان زن برای همراهی ماموریت همسران، الزامی نیست؛ چرا که مدت زمان مرخصی زیاد است.
اگر کارفرما در پرداخت حقوق ایام مجاز مرخصی، حقوق را پرداخت نکند، چه اقدامی باید انجام شود؟
محاسبه حقوق ایام مرخصی مانند استحقاقی و زایمان، حق اصلی هر کارمندی است؛ از همین رو هیچ کارفرمایی اجازه ندارد که حق کارمند را پرداخت نکند. اما اگر کارفرمای شما به تعهد خود درباره پرداخت حقوق ایام مرخصی عمل نکرد، میتوانید به صورت قانونی از آن شکایت کنید.
برای شکایت از کارفما در ابتدا باید در سامانه جامع روابط کار ثبت نام کنید و سپس با احراز هویت و پرداخت هزینه، مراحل بعدی را پشت سر بگذارید.
البته توجه داشته باشید که روند شکایت از کارفرما، پروسه طولانی مدتی دارد. بنابراین اگر می‌خواهید در زمان کمی به نتیجه برسید، حتما از مشاور بیمه و قانون کار کمک بگیرید؛ چرا که این افراد از تمامی قوانین و تبصره‌های موجود در قانون کار آگاهی دارند و شما را زودتر به حق خود می‌رسانند.
از طرفی اگر دغدغه هزینه زیاد یا صرف وقت برای مشاوره را دارید، میتوانید از سایت‌های حقوقی باتجربه مانند کارمنتو کمک بگیرید. کارمنتو امکان ارتباط تلفنی و آنلاین با مشاوره آنلاین قانون کار را فراهم می‌کند. بنابراین شما میتوانید در سراسر کشور، با مشاور بیمه در ارتباط باشید.
جان کلام
یکی از دغدغه‌های اصلی کارمندان و کارگران، محاسبه حقوق ایام مرخصی است؛ چرا که برخی از مرخصی‌ها مانند مرخصی استحقاقی یا مرخصی زایمان، مشمول مزایا و حقوق می‌شود. در حالت کلی، اگر فرد مرخصی استحقاقی گرفته باشد، باید حقوق آن پرداخت شود.
اما اگر مرخصی‌های استحقاقی خود را تمام کرده باشد، مرخصی آن مشمول حقوق و مزایا نمی‌شود. توجه کنید که اگر کارفرمایی حقوق استحقاقی کارمند را پرداخت نکند، میتوانید از آن شکایت کنید. همچنین اگر تمایل به کسب اطلاع بیشتر درباره شرایط عدم پرداخت حقوق ایام مرخصی و شکایت از کارفرما دارید، به وبسایت کارمنتو مراجعه کنید.