مغار چیست و چه کاربردی دارد ؟
خاتم کاری یکی از زیباترین هنرهای چوبی است و تاریخچه آن را به زمانی نسبت می دهند که بشر استفاده از چوب را به عنوان ابزار تشخیص داد. در این مقاله قصد دارم تا آشنایی در مورد مغارهای کنده کاری شده صحبت کنم.
همانطور که می دانید ابزار اصلی خاتم کاری مغار است و بدون این ابزار نمی توان تعریفی از این هنر ارائه داد. بنابراین در ابتدا به تعریف مغار و انواع آن می پردازیم. البته مباحث تخصصی و کاربردی تری در این زمینه مطرح خواهد شد.
معرفی مغار منبت کاری و انواع آن
ابزار تیز است که در هنر منبت برای منبت کاری و کنده کاری روی چوب استفاده می شود. مغارها اندازه های مختلفی دارند که بر اساس عرض غار تعیین می شود. هر غار از 2 قسمت تشکیل شده است: یک دسته چوبی یا پلاستیکی و یک تیغه فولادی.
مغار کنده کاری و انواع آن
مغار حکاکی و انواع آن:
مغار مسطح
تیغه مغار تخت از یک طرف صاف و از طرف دیگر پخ است. از این غار برای حفاری محل کار، سطوح صاف، کشیدن خطوط مستقیم و ... استفاده می شود.
این مغار برای حفاری محل کار، سطوح صاف، کشیدن خطوط مستقیم و ... استفاده می شود.غار مسطح از شماره 1 و حتی اعداد بعدی آن شروع می شود. می تواند عجیب باشد این عدد عرض تیغه را بر حسب میلی متر نشان می دهد.
معمولاً در بازار مغار تخت باریک درجه 1 را ماغار کبیریتی می گویند. تیغه غار مسطح از یک طرف صاف و از طرف دیگر پخدار است که زاویه ای حدود 25 درجه دارد. انواع غارهای مسطح به شرح زیر است.
الف- مغار سر مسطح
غاری است مانند غارهای مسطح معمولی با این تفاوت که لبه تیغه برنده کج است و از آن برای شکل دادن به گل و برگ و ... استفاده می شود.
ب- مغار بستر نیمه باز:
مغاری است که لبه تیغه برش گرد است.
ج- مغار قاشقی تخت: غاری است که طول تیغه آن منحنی است و به آن کشکی می گویند و برای جاهایی است که از غار مسطح نمی توان استفاده کرد.
مغار کنده کاری و انواع آن:
مغار نیمه باز
تیغه این غار مسطح نیست، بلکه نیمه گرد است. این غار برای قسمت هایی که انحنای ملایمی دارند استفاده می شود. غاری است که تیغه آن صاف نیست بلکه کمی نیمه گرد است. این غار برای مکان هایی با انحنای ملایم استفاده می شود. غار نیمه باز دو شماره دارد. مثلاً 8-6 که یک عدد انحنا و عدد دیگر عرض تیغه است، غار نیمه باز غاری است که تیغه آن در طول خم و منحنی است.
مغار حکاکی و انواع آن:
مغار گلوگاه
این غار همان غار نیمه باز است با این تفاوت که حفره ها و انحناهای بیشتری دارد. از این غار برای قسمت هایی که دارای انحنای زیاد هستند مانند: پیچک، گل های گرد، جوانه ها استفاده می شود. مانند غار نیمه باز است با این تفاوت که حفره ها و انحناهای بیشتری دارد به طوری که می توان گفت کاملاً نیم دایره است و برای مکان هایی که انحنای زیادی دارند مانند پیچک استفاده می شود. ، گل های گرد، غنچه ها و ... این غار نیز مانند غار نیمه باز است. دو عدد دارد. غار آبشش کشکی نیز یکی از غارهای گلوگاه است.
مغار حجاری و انواع آن
مغار شفره
نوک تیغه این غار ˅ شکل است که معمولاً در 2 اندازه بزرگ و کوچک موجود است. از غار بزرگ برای «کار سخت» یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه یا خطوط طرح از یکدیگر و از غار کوچک برای کارهای ظریف، خط کشی، تزئین روی برگ و گل استفاده می شود.
نوک تیغه ماغر شفره به شکل 7 است که معمولا در دو سایز بزرگ و کوچک عرضه می شود. ماغر سایز بزرگ برای سفت کردن کار یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و خطوط طرح از یکدیگر استفاده می شود. از تزئینات روی برگ و گل و ... استفاده می شود همچنین غار قاشقی نیز وجود دارد که در کنده کاری از آن زیاد استفاده نمی شود.
نوع دیگری از مغار تیغه ای وجود دارد که سطح مقطع آن کاملاً 7 شکل نیست، بلکه کمی خمیده و شبیه U. است که به آن تیغه گلو می گویند. تیغه ماغار نیز دو عدد دارد که معمولاً دو عدد مساوی هستند مانند 5/5 که هر عدد به اندازه یک طرف تیغ است. تفاوت تیغه ماغر با تیغه معمولی این است که ته شیار را نیمه گرد می کند.